Wybór Zofii. W. Styron

William Styron to amerykański pisarz, laureat Nagrody Pulitzera, któremu światową sławę przyniosła książka „Wybór Zofii”. Jej narratorem jest Stingo, który w 1947 roku marzy o zostaniu pisarzem, jednak o przedstawianych wydarzeniach opowiada z perspektywy około trzydziestu lat. Informacje są zatem przefiltrowane, ma do nich pewien dystans i pisze o sobie często z pewną ironią, np. o pierwszych miłościach młodego Stingo.

Dwudziestodwuletni chłopak obserwuje otoczenie, szczególnie interesuje go lokatorka mieszkająca nad nim, Polka, która 1,5 roku wcześniej uwolniona została z Oświęcimia. Stingo dawkuje informacje o życiu Zofii w Polsce pod niemiecką okupacją, potem w obozie i przeplata je opowieścią o przyjaźni z Zofią i jej kochankiem Natanem.

Zofia jest Polką z Krakowa. Wykształcona, piękna, zazwyczaj ostrożna trafiła do Oświęcimia za szmugiel mięsa. Uzależniona psychicznie od Natana, nadużywa alkoholu, opowiadając o swoim życiu często konfabuluje (o swoim ojcu, dzieciach, życiu w obozie). Dopiero z czasem ujawnia coraz więcej prawdy, ale destrukcyjny związek z Natanem nie pomaga jej odzyskać równowagi psychicznej. Zofia twierdzi, że jest zła, czuje się współodpowiedzialna za ludobójstwo (w obozie przez kilka dni była sekretarką jego komendanta, Hoessa). Dopiero pod koniec książki czytelnik, po wyznaniu Zofii na czym polegał jej wybór, zaczyna rozumieć jej zachowania. Ciekawie poprowadzona narracja wciąga, a stopniowo narastające napięcie zostaje rozładowane wyznaniem Zofii.

Styron prezentuje obszerne fragmenty, które mają wyjaśnić czytelnikowi sytuację w okupowanej Polsce, obozie koncentracyjnym, zarysowuje także sylwetkę komendanta obozu - Hoessa, ideologię faszystowską, eksterminację Żydów, w co wplata historię Zofii. Jest to zapewne ukłon w stronę amerykańskiego czytelnika, który posiada niewielką wiedzę na temat historii Polski i funkcjonowania obozów. Niestety Polacy prezentowani są jednostronnie, głównie jako antysemici, np. mąż i ojciec Zofii, przedstawiciele AK, wewnętrznie skłócony ruch oporu, który nie angażuje się w pomoc Żydom, wśród tych ostatnich występują także antagonizmy.

W. Styron, Wybór Zofii. Muza SA. Warszawa 2001.

Polecam także film na podstawie książki, z rewelacyjną rolą Meryl Streep:

Źródło zdjęcia

Białe. Zimna wyspa Spitsbergen. I. Wiśniewska

Źródło okładki Wszystkim, którzy zaczynają marudzić, że zimno, zaczynam opowiadać o książce Ilony Wiśniewskiej „Białe. Zimna wyspa Spitsbergen”. Na początku robią wielkie oczy, potem stopniowo przyznają mi rację, a na koniec kwitują, że na Spitsbergen nie wybierają się i nadal jest im zimno. Walka z wiatrakami? Być może, ale zawsze zwątpienie zasiewam. Autorka skupia się na mieszkańcach miasteczka Longyearbyen na Spitsbergenie, najdalej wysuniętego na północ siedliska ludzkiego. Przyjeżdżają tu zakręceni ludzie z całego świata, którzy tworzą swoisty tygiel kulturowy. To z pewnością barwne postacie, które przywożą tu swoje problemy, doznają radości i niezależnie od motywów, jakie nimi powodują, by osiedlić się w tym miejscu, wydaje się, że swoją postawą „ocieplają”, a na pewno oswajają to pozornie nieludzkie miejsce. Jedną z nich jest I. Wiśniewska, która pisze o życiu w Arktyce, począwszy od relacji międzyludzkich, a skończywszy na załatwianiu potrzeb fizjologicznych,...

Czytaj więcej

Pomiędzy słowem a istnieniem

Anna Nasiłowska poetka , pisarka , krytyk literacki i historyk literatury współczesnej w Dominie zmierzyła się z tematem narodzin życia oraz emocji, często bardzo trudnych, rodziców, zwłaszcza kobiety. Ona nie jest przygotowana do roli matki, której uczy się po porodzie, ale ciąża doprowadziła do pewnej symbiozy z dzieckiem. Nasiłowska dyskutuje z kulturowym obrazem matki, w jej tekście ból i fizyczność zajmują bardzo istotne miejsce, a karmienie piersią nie jest estetyczne. Poród i macierzyństwo nie są sielanką pomiędzy pięknym, pachnącym dzieckiem a jego idealną matką, która w książce stopniowo wchodzi w nową rolę, ale czuje się także wykluczona ze społeczeństwa, przeżywa rozterki, nie okazuje entuzjazmu, jakiego oczekuje otoczenie. Ciało kobiety w ciąży i po porodzie zmienia się, zaczyna się go wstydzić, dlatego próbuje je ukryć. Czuje się mniej atrakcyjna, inaczej postrzega swoje ciało, a kultura na tym etapie nie jest pomocna, ponieważ powstawały dzieła na temat śmierci...

Czytaj więcej

Korba literatury

Szukaj na tym blogu